آنچه باید در خصوص آزادسازی خرمشهر بدانیم

عملیات بیت المقدس

منطقه عملیات: جبهه جنوبی؛ غرب رود کارون

رمز عملیات: یا علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام

تاریخ عملیات: 10 اردیبهشت ماه تا سوم خرداد ماه سال 1361

مهمترین اهداف: آزادسازی شهرهای خرمشهر و هویزه؛ همچنین خارج کردن شهرها از برد توپخانه دشمن.

وسعت منطقه آزادشده: 5380 کیلومترمربع.

رژیم بعث عراق با اشغال خرمشهر می‌کوشید مهمترین اهرم فشار خود را برای واداشتن ایران به شرکت در مذاکرات صلح، حفظ کند، متقابلاً آزادسازی این شهر می‌توانست نماد اثبات برتری ایران در جنگ تحمیلی باشد. با توجه به اهمیت این منطقه در تعیین سرنوشت جنگ، عملیات «بیت‌المقدس» را سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران طراحی و اجرا کردند. عملیات پشتیبانی را قرارگاه فجر که از عملیات «فتح‌المبین» در منطقه مانده بود؛ در فکه انجام داد و حدود 2000 اسیر گرفت.  در منطقه عملیات اصلی، در مرحله اول، جاده اهواز ـ خرمشهر از کیلومتر 68 تا کیلومتر 103 تصرف، تثبیت و کلیه رخنه‌ها ترمیم شد.

در مرحله دوم، ضمن آزادسازی مسافت بیشتری از این جاده، پیشروی به‌سمت مرز در محدوده ایستگاه «حسینیه» آغاز شد. رژیم بعث عراق هراسان از تکرار «فتح‌المبین»، از منطقه وسیعی شامل پادگان حمید، هویزه و جفیر، 2 لشکر خود را عقب کشید تا آنها را از انهدام برهاند.

در مرحله سوم، تهاجم برای آزادی خرمشهر آغاز شد، اما هوشیاری و تمرکز نیروهای دشمن در خطوط پدافندی موجب شد مأموریت نیروهای خودی به انجام نرسد.

در مرحله چهارم که قرارگاه فجر نیز کنار سه قرارگاه قدس، فتح و نصر وارد عملیات شده بود، انسداد جاده خرمشهر ـ شلمچه و تأمین «نهر عرایض» و «پل‌نو» موجب شد که نیروهای بعثی تسلیم شوند و در نتیجه خرمشهر در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد ماه سال 1361 آزاد شود. در این عملیات هشت لشکر و 15 تیپ مستقل رژیم بعث از 50 تا 80 درصد آسیب جدی دیدند.